БРОНХ ДЕВОРИНИНГ СТРУКТУРАВИЙ КОМПОНЕНТЛАРИ ВА УЛАРНИНГ ГИСТОГЕНЕЗИ ҲАМДА ЁШГА ДОИР ЎЗГАРИШЛАРИ


  • Исмоилов Ж.М., Хамидова Ф.М.
    Самарқанд давлат тиббиёт университети, Ўзбекистон Республикаси, Самарқанд ш.

Аннотация

Ушбу мавзусини танлашдан мақсад нафас олиш эпителийсининг ҳужайрали тузилмаларини ўрганиш зарурати билан боғлиқ. Нафас олиш йўлларининг шиллиқ қавати ҳимоя функцияларини бажарадиган мураккаб ҳужайралар тизимидан ташкил топган. Манбаларда трахея эпителий қопламасиининг микроскопик тузилиши ва транспорт функциясининг ёшга боғлиқ хусусиятлари бўйича тадқиқотлар мавжуд, аммо бронхларнинг эпителиал қатлами ҳақида кам маълумот мавжуд. Шу билан бирга, кўпгина тадқиқотлар - тадқиқотга ҳар доим ҳам таққосланмайдиган услубий ёндашувлар тўпламидан фойдаланган ҳолда фақат индивидуал ёш даврларини қамраб олган ва бутун эпителий қатламининг структуравий ва функционал параметрларининг миқдорий динамикасини ҳар томонлама ўрганиш бўйича ишлар этарли даражада мавжуд эмас.

Калит сузлар

ўпка, бронх, ҳужайра, пренатал, постнатал, бронхиал безлар, шиллиқ қават.

Адабиёт

1. Блинова C.А. Нейроэндокринная система органов дыхания // Клеточная биология легких в норме и при патологии; рук. для врачей / В.В. Ерохин, Л.К. Романова. - М.: Медицина, 2000. - С.221-234.

2. Завалий М.А. Сравнительная гистология и физиология мерцательного аппарата респираторного эпителия // Таврический медико-биологический вестник. - 2014 б. - Т. 17. - №2 (66). - С.46-53.

3. Козлова А.Н. Морфофункциональная характеристика эпителия бронхов в онтогенезе человека и в экспериментальных условиях: автореф. дис. канд. мед. наук.: 14.00.23 / Алина Николаевна Козлова. - Оренбург, 1997. - 21 с.

4. Кузнецов C.Л., Горячкина B.Л. // Руководство по гистологии, В 2 Т. Т. II: Частная гистология органов и систем. - СПб.: СпецЛит, 2001. - Гл.11. - С. 9-59.

5. Луценко М.Т. Дыхательная система /// Руководство по гистологии, В 2 Т. Т.II: Частная гистология органов и систем СПб.: СпецЛит, 2001.- Гл.13. - С.194-227

6. Романова Л.К. Воздухоносные пути / Л.К. Романова // Клеточная биология легких в норме и при патологии; рук. для врачей / В.В. Ерохин, Л.К. Романова. - М.: Медицина, 2000. - С.95-113.

7. Сапин М.Р., Акматов Т.А. Макро- и микроскопическая характеристика желез трахеи и главных бронхов человека в постнатальном онтогенезе // Арх. анат. - 1989. - Т.97. - №8. - С.41-46.

8. Целуйко С.С. Дыхательная система / С.С. Целуйко // Руководство по гистологии, В 2 томах. Т. II / Р.К. Данилов, 2-е изд.- СПб.: СпецЛит, 2011. - Гл.4. - С.207-240.

9. Целуйко С.С. Идентификация и локализация стволовых клеток в органах дыхательной системы // Бюллетень физиологии и патологии дыхания. - 2014. - №52. - С.121-128.

10. Целуйко С.С., Красавина Н.П., Горбунов М.М. Стволовые клетки в тканях органов дыхания при холодовых воздействиях // Вопросы морфологии ХХI века. - 2010. - Вып. 2. - С.180-185.

11. Шадлинский В.Б., Гусейнов Б.М. Морфологическая характеристика желез трахеи и главных бронхов // Морфология. - 2007. - Т.132. - №4. - С.60-63.

12. Шубникова Е.А. Эпителиальные ткани / Е.А. Шубникова // Руководство по гистологии, В 2 томах. Т. I / Р.К. Данилов, 2-е изд., - СПб.: СпецЛит, 2011. - Гл.4. - С.124 - 202.

13. Bienenstock J., McDermott M.R. Bronchus- and nasal-associated lymphoid tissues // Immunol. Revol. - 2005. -Vol. 206. - P.22-31.

14. Carson J.L.1, Collier A.M., Gambling T.M., Hu S.C. An autoradiographic assessment of epithelial cell proliferation and postnatal maturation of the tracheal epithelium in infant ferrets // Anat. Rec. - 1999. - Vol. 256 (3). - P.242-251.

15. Choi H. K., Finkbeiner W. E., Widdicombe J. H. A comparative study of mammalian tracheal mucous glands // J. Anat. - 2000. - Vol.197. - P.361-372.

16. Francis R.J., Chatterjee B., Loges N.T., Zentgraf H., Omran H., Lo C.W. Initiation and maturation of cilia-generated flow in newborn and postnatal mouse airway // Am. J. Physiol. Lung Cell. Molec. Physiol. - 2009. - Vol.296. -P.1067-1075.

17. Gartner L.P. Color textbook of Hystology / L.P. Gartner, J.L. Hiatt. -Elsevier, 2007. – 573 p.

18. Ho J.C., Knok N. C., Wayne H.H., Lam W.L. The Effect of Aging on Nasal Mucociliary Clearance, Beat Frequency, and Ultrastructure of Respiratory Cilia // Am. J. Respir. Crit. Care Med. - 2001. -Vol.163. - P.983-988.

19. Leigh M.W., Gambling T.M., Carson J.L. Postnatal development of tracheal surface epithelium and submucosal glands in the ferret. // Exp. Lung. Res. -1986. -Vol.10 (2). - P.153-169.

20. Lim M., Elfman F., Dohrman A., Cunha G., Basbaum C. Upregulation of the 72-kDa type IV collagenase in epithelial and stromal cells during rat tracheal gland morphogenesis // Dev. Biol. - 1995. - Vol. 171 (2). - P.521-530

21. Rizaev J. A., Rizaev E. A., Akhmadaliev N. N. Current View of the Problem: A New Approach to Covid-19 Treatment // Indian Journal of Forensic Medicine & Toxicology. – 2020. – Т. 14. – №. 4.

22. Rizaev J. A. et al. The need of patients with systemic vasculitis and coronavirus infection in the treatment of periodontal diseases //Applied Information Aspects of Medicine (Prikladnye informacionnye aspekty mediciny). – 2022. – Т. 25. – №. 4. – С. 40-45.

23. Rizaev J. A. et al. Clinical and radiological characteristics of periodontic interweaves in patients with chew recessional //European Journal of Interdisciplinary Research and Development. – 2023. – Т. 11. – С. 36-41.

24. St George J.A., Nishio S.J., Cranz D.L., Plopper C.G. Carbohydrate cytochemistry of rhesus monkey tracheal submucosal glands // Anat Rec. -1986. - Vol.216 (1). - P.60-67.

25. Toskala E.1., Smiley-Jewell S.M., Wong V.J., King D., Plopper C.G. Temporal and spatial distribution of ciliogenesis in the tracheobronchial airways of mice // Am. J. Physiol. Lung. Cell Mol. Physiol. - 2005. - Vol.289 (3). - P. 454-459.

26. Voter K.Z.1, Leigh M.W., Boat T.F. Development of mucociliary transport in the postnatal ferret trachea // J. Appl. Physiol. -1992. - Vol.73 (4). -P.1500-1503.

27. Wansleeben C., Bowie E., Hotten D.F., Yu Y.R., Hogan B.L. Age-related changes in the cellular composition and epithelial organization of the mouse trachea // PLoS One. - 2014. - Vol.9 (3). - e93496.

28. Weiss D.J., Bertoncello I, Borok Z., Prockop J.D. Stem cells and cell therapies in lung biology and lung diseases // Proc. Am. Thorac. Soc. - 2011. - Vol.8. - P.223-272.

29. Widdicombe J. H, Chen L. L-K., Sporer H. Distribution of tracheal and laryngeal mucous glands in some rodents and the rabbit // J. Anat. - 2001. - Vol.198. - P. 207-221.

30. Yang B., Yu S., Cui Y., He J., Jin X., Wang R. Histochemical and ultrastructural observations of respiratory epithelium and gland in yak (Bos grunniens) // Anat. Rec. - 2010. - Vol.293 (7). - P.1259-1269.

Кучириб олиш (Узбекский)
  • Чоп этиш санаси: 3.09.2023
  • DOI:

  • Сон: 4 ( 2023 ). Biologiya va tibbiyot muammolari
  • Булим: Адабиётлар шархи


  • Копировать